არნო ხიდირბეგიშვილი: სამხრეთ კავკასიასა და შავი ზღვის რეგიონში რუსეთს ჰყავს პარტნიორები და მტრები, მაგრამ არ ჰყავს მოკავშირეები
„მიმდინარეობს სამხრეთ კავკასიის რეფორმატირება, რომელშიც ინიციატივა დასავლეთმა ჩაიგდო ხელთ, ნატოს გენმდივნის კავკასიური ტურნე ამის მორიგი დასტურია“, – აღნიშნა ინტერვიუში ქართული საინფორმაციო-ანალიტიკური სააგენტო „საქინფორმი“-ს მთავარმა რედაქტორმა, უშიშროების, სტრატეგიული ანალიზისა და საინფორმაციო პოლიტიკის ცენტრის დირექტორმა არნო ხიდირბეგიშვილმა.
– ბატონო არნო, არჩევნებში 77%-ზე მეტი აქტივობით პუტინს ხმა ამომრჩეველთა 87%-ზე მეტმა მისცა. როგორ აიხსნება ასეთი უპრეცედენტო მაჩვენებლებს?
– ეს ნიშნავს, რომ მრავალეროვანი რუსი ხალხი ადგა ნაციზმთან საბრძოლველად და გაერთიანდა რუსეთის ფედერაციის შეიარაღებული ძალების უმაღლესი მთავარსარდლის, პრეზიდენტ ვლადიმერ პუტინის გარშემო.
– რას უწოდებთ “ნაციზმს”?
– 2014 წელს, დასავლეთის მიერ ორგანიზებული „მაიდანური“ სახელმწიფო გადატრიალების შედეგად, უკრაინის ხელისუფლებაში უკრაინელი ნაცისტები მოვიდნენ. უკრაინაში ნაციზმს საუკუნოვანი ტრადიცია გააჩნია, უკრაინელი ნაცისტები ძირითადად დასავლეთ უკრაინაში ცხოვრობდნენ, მეორე მსოფლიო ომის დროს ისინი ფაშისტების მხარეს იბრძოდნენ და ამ უკანასკნელებს სისასტიკით აჯობეს. დიადი გამარჯვების შემდეგ, საბჭოთა ხალხმა სულგრძელად დახუჭა თვალი მათზე, სტალინის პრინციპით „შვილი მამაზე პასუხისმგებელი არ არის“, ამიტომ დღეს ყოფილი პოლიცაების, ბანდერელების და „უნა-უნსოს“ მებრძოლების შვილიშვილებმა და შვილთაშვილებმა დასავლეთის მხარდაჭერით .რევანშის აღება გადაწყვიტეს.
ევროკავშირის ყველა წამყვანი ქვეყანა, ნატო და შეერთებული შტატები, რომლებიც ეხმარებიან კიევის ხელისუფლებას იარაღით, ფინანსებით და ამზადებენ უკრაინელ მებრძოლებს, უფრო სწორად, ამ ქვეყნების პოლიტიკური ხელმძღვანელები, ნაცისტების თანამზრახველები არიან. მათი მიზანი მარტივია – შეაიარაღონ უკრაინელები, რათა ამ „საზარბაზნე ხორცით“ დაასუსტონ და დაანგრიონ სამხედრო პოტენციალითა და იარაღით მათზე ძლიერი რუსეთი, როგორც ეს ოდესღაც გაუკეთეს სსრკ-ს; რუსეთის უკიდეგანო ბაზრისა და ბუნებრივი რესურსების ხელში ჩაგდებისთვის. იმის მტკიცებულება, რომ ნაციზმის თანამზრახველები არიან დასავლეთის ქვეყნების პოლიტიკური ლიდერები და არა ამერიკის და ევროპის ხალხები, გახლავთ ის ფაქტი, რომ არცერთი მათთაგანი, მაგალითად, აშშ-სა და საფრანგეთის მოქმედი პრეზიდენტები, გერმანიის კანცლერი და ა.შ. ამ თანამდებობებზე ხელახლა არ აირჩევიან. პუტინისგან განსხვავებით.
– მაშინ რატომ ებრძვის რუსეთი „ნაციზმს“ მარტო?
– რუსეთი მარტო ებრძვის ნაციზმს, რადგან მსოფლიოში არც ერთმა ქვეყანამ არ აღიარა უკრაინა ნაცისტურად, მის ტერიტორიულ მთლიანობას ყველა აღიარებს. სასწაულია, მთელი დასავლეთი სტალინს ტირანსა და ჯალათს იძახის, მაგრამ იცავს უკრაინას სტალინის მიერ შექმნილ საზღვრებში, არც მეტი და არც ნაკლები!
არის ქვეყნების რამდენიმე კატეგორია, რომლებიც არ ეხმარებიან უკრაინას რუსეთთან ომში და ამავდროულად არ ეხმარებიან რუსეთს უკრაინასთან ბრძოლაში. მაგალითად, არის უკრაინელი მიგრანტების მიმღები ქვეყნები, რომლებიც უკრაინას მხოლოდ პოლიტიკურ და ჰუმანიტარულ მხარდაჭერას უწევენ და ხელს აწერენ გაეროს, ევროსაბჭოს საპარლამენტო ასამბლეისა და სხვა საერთაშორისო ორგანიზაციების ყველა რეზოლუციას უკრაინის მხარდასაჭერად და აგზავნიან კიევში ჰუმანიტარულ დახმარებას. ასეთ ქვეყნების რიგში შედის საქართველო, რომელიც, მიუხედავად მისი უზარმაზარი ეკონომიკური დამოკიდებულებისა რუსეთზე, ამჯობინებს ევროატლანტიკურ კურსს გაჰყვეს, რადგან „დასავლეთისკენ მიმავალი საგზაო რუკა დიდი ხანია შედგენილია, ხოლო რუსეთისგან, რომელიც არ აპირებს ჩვენი ტერიტორიების – აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის დაბრუნებას, უცნობია რას უნდა ველოდოთ“, – მიაჩნია საქართველოს ამჟამინდელ ხელისუფლებას.
ქვეყნების სხვა კატეგორია იყენებს რუსეთის ამჟამინდელ მდგომარეობას საკუთარი ინტერესებისთვის – ისინი მდიდრდებიან, მათ შორის უკრაინის სამხედრო შეკვეთების შესრულებით, ასევე ახორციელებენ პოლიტიკურ პროექტებს, რომლებიც არარეალური იქნებოდა, რუსეთი რომ არ იყოს ასე დაკავებული უკრაინის ფრონტზე. ასეთი ქვეყნის საილუსტრაციო მაგალითია თურქეთი, რომელიც სამხრეთ კავკასიას ნელ-ნელა ხელში იგდებს და ყირიმში თავის უფლებებს დროთადრო გვახდენებს.
ასევე არის ქვეყნები, რომლებიც პოლიტიკურად უპირისპირდებიან რუსეთს, მაგრამ მხარს უჭერენ მას ეკონომიკურად. მაგალითად, სომხეთი, რომელიც, ერთი მხრივ, თითქოს წყვეტს ურთიერთობას რუსეთსა და კოლექტიური უსაფრთხოების ხელშეკრულების ორგანიზაციასთან და მიემართება დასავლეთისკენ, მეორე მხრივ კი მდიდრდება რუსეთში საქონლის ურთიერთმომგებიანი რეექსპორტით. სომხეთის საქონელმიმოქცევამ რუსეთთან გასულ წელს 7,5 მილიარდი დოლარი შეადგინა, რაც 2022 წელთან შედარებით 43,3%-ით მეტია; რუსეთი კვლავ რჩება სომხეთის უმსხვილეს სავაჭრო პარტნიორად – სომხეთიდან ექსპორტი რუსეთის ფედერაციაში 3,5 მილიარდი დოლარი შეადგინა, რაც 2022 წელთან შედარებით 38,8%-ით მეტია, ხოლო იმპორტი რუსეთიდან სომხეთში 4 მილიარდი დოლარი შეადგინა, ანუ 2022 წელთან შედარებით 47,4%-ით გაიზარდა.
მიაქციეთ ყურადღება: სომხეთზე გაცილებით მდიდარ აზერბაიჯანს – რუსეთის ფედერაციის სტრატეგიულ ეკონომიკურ პარტნიორს, მათ შორის, როგორც კასპიისპირა სახელმწიფოს, 2003 წელს რუსეთთან „სულ“ 4,5 მილიარდი დოლარის საქონელბრუნვა ჰქონდა, ანუ 3 მილიარდი დოლარით ნაკლები, ვიდრე პატარა რუსეთთან “არამეგობრულად განწყობილ” სომხეთს!
– ბატონო არნო, არაფერი მესმის, პოლიტეკონომიკა გვასწავლის, რომ ეკონომიკა განსაზღვრავს პოლიტიკას, თუ ვცდები?
– ერთხელ სომხურ რადიოს ჰკითხეს: “რამდენი ფრანგია საჭირო პარიზის დასაცავად?”. ”არ ვიცით, ფრანგებს არასოდეს უცდიათ ამის გაკეთება”, – უპასუხა სომხურმა რადიომ. განა სსრკ-ის მოკავშირეები ანტიჰიტლერული კოალიციიდან არ იბრძოდნენ ფაშისტური გერმანიის მხარეზე, განა უმსხვილესი დასავლური კომპანიები არ ეხმარებოდნენ ვერმახტს თითქმის ომის დასრულებამდე?! დღეს ისინი აცხადებენ, რომ მეორე მსოფლიო ომი სწორედ მათ მოიგეს და არა საბჭოთა კავშირმა…
თქვენ კიდე გიკვირთ, რატომ ჰყავს რუსეთს სამხრეთ კავკასიასა და შავი ზღვის რეგიონში მხოლოდ პარტნიორები და მტრები, მაგრამ არ ჰყავს მოკავშირეები და მეგობრები?!
– მაშ რა ვუყოთ პრეზიდენტი ერდოღანის ცნობილ „3+3“ ინიციატივას, რომელიც შექმნილია სამხრეთ კავკასიაში მშვიდობის დამყარებისა და არსებული უთანხმოებების დასაძლევად რეგიონის ქვეყნებს – საქართველოს, სომხეთსა და აზერბაიჯანსა და მათ უახლოეს მეზობლებს – რუსეთს, თურქეთსა და ირანს შორის ეკონომიკური თანამშრომლობის გზით?
– ერდოღანის ფორმატი გარდაიცვალა დაბადებამდე რეანიმაციის მცირედი იმედის გარეშე შეცვლილი სიტუაციის გამო. დღეს საბოლოოდ შეგვიძლია ვთქვათ, რომ თურქეთის პრეზიდენტის მიერ შემოთავაზებული პროექტი „კავკასიური პლატფორმა“ ვერ „დაიქოქა“. საქმე შემოიფარგლა რამდენიმე საცდელი შეხვედრით საქართველოს გარეშე, რომელმაც უარი თქვა მაგიდას მიუჯდეს ქართული მიწების ოკუპანტი რუსეთის ფადერაციის მონაწილეობის გამო.
– შეცვლილ სიტუაციაში რას გულისხმობთ?
– ვითარება შეიცვალა ორი გარემოების გავლენით: 1 – ყარაბაღის მეორე ომის ელვისებურად დასრულება რუსეთისთვის მოულოდნელი შედეგით; 2 – მთელი მსოფლიოსთვის უკრაინის ომის მოულოდნელი გაგრძელება, რომელიც უკვე დასასრულს უახლოვდება. ორივე შემთხვევაში მთავარი როლი MI6-ის ორმა აგენტმა – ფაშინიანმა და ზელენსკიმ ითამაშა, ორივე შემთხვევაში რუსეთი ან კიდევ ერთხელ “გააცურეს”, ან ის თვითონ მოტყუვდა. არ შევაფასებ, რამ განაპირობა რუსეთის თამაშგარე მდგომარეობაში აღმოჩენა ყარაბაღში, ან კიევის მისადგომებთან მდგარი რუსული არმიის უკანდახევა – მცდარმა სამხედრო გათვლებმა. ნაკლოვანმა დიპლომატიამ თუ ჩვეულებრივმა ღალატმა.
დღეს, ჩაფლავებული „3+3“ ფორმატის ნაცვლად, იგივე ერდოღანი ქმნის „თურქეთი-აზერბაიჯანი-სომხეთის“ ღერძს, რომელსაც საქართველო იძულებით შეუერთდება. სწორედ ამას მიეძღვნა საქართველოს, აზერბაიჯანისა და თურქეთის ჯერ თავდაცვის მინისტრების, შემდეგ – საგარეო საქმეთა მინისტრების, და ბოლოს საქართველოსა და აზერბაიჯანის ხელმძღვანელების შეხვედრები. საქართველოს პრემიერ-მინისტრის, ირაკლი კობახიძის ბაქოში ვიზიტის დროს აზერბაიჯანის პრეზიდენტმა ილჰამ ალიევმა შემთხვევით როდი არაერთხელ აღნიშნა, რომ აზერბაიჯანი მხარს უჭერს საქართველოს ტერიტორიულ მთლიანობას. გარდა ამისა, სომხეთს, რომელსაც მკვეთრად გაუხსნეს გზა ევროკავშირისკენ, განუზრახავს „უკრაინა-მოლდოვა-საქართველოს“ ასოცირებულ ტრიოსთან შეერთება.
გასულ შაბათს კი თურქეთის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ გამოაქვეყნა განცხადება რუსეთთან ყირიმის მიერთების 10 წლისთავთან დაკავშირებით, სადაც ნათქვამია, რომ თურქეთი აღიარებს უკრაინის ტერიტორიულ მთლიანობას და არ ცნობს ყირიმის შეერთებას რუსეთთან. განცხადებაში ასევე აღნიშნულია, რომ რუსეთის ნაბიჯები არის საერთაშორისო სამართლის დარღვევა, ხოლო რეფერენდუმი ყირიმის „ანექსიის“ შესახებ, რომელიც 10 წლის წინ, 16 მარტს გაიმართა, უკანონოა.
– ამასთან დაკავშირებით, ბოლო კითხვა, ბატონო არნო. თურქულმა გაზეთმა „Türkiye Gazetesi“-მა ანტალიაში დიპლომატიურ ფორუმზე სომხურ-თურქული მოლაპარაკებების მნიშვნელოვანი დეტალები გამოაქვეყნა. გაზეთის წყაროების ცნობით, თურქულმა დელეგაციამ, სერდარ კილიჩის ხელმძღვანელობით, სომხეთის წარმომადგენლებს შესთავაზა სიუნიკის ოლქს (ზანგეზურს) განსაკუთრებული სტატუსი მიენიჭოს იმ მოდელის მიხედვით, რომელიც აქვს „რუსეთთან დაკავშირებულ კალინინგრადს, თუმცა ამავე დროს მოქმედებს როგორც ავტონომიური ოლქი”.
– თუ გაზეთის ინფორმაცია სწორია, მაშინ ნათელი ხდება, თუ რა საკითხზე მუშაობენ თურქეთი და შეერთებული შტატები დღეს “აზერბაიჯანსა და სომხეთს შორის დაბალანსებული და ხანგრძლივი სამშვიდობო შეთანხმების მისაღწევად”, როგორც ნათქვამია თურქეთ-აშშ სტრატეგიული მექანიზმის მე-7 შეხვედრის შესახებ განცხადებაში.
– ტექნიკურად როგორ არის ეს შესაძლებელი?
– გახსოვთ, როგორ წარუდგინა 20 წლის წინ აშშ-ის სახელმწიფო მდივანმა კოლინ პაუელმა გაეროს უშიშროების საბჭოს თეთრფხვნილიანი სინჯარა, როგორც მტკიცებულება იმისა, რომ ერაყს მასობრივი განადგურების იარაღი ჰქონდა? ანგლოსექსებს არ გაუჭირდებათ მსგავსი ფეიკის მოგონება, თუმცა უკვე მოიგონეს: თურქული პროსამთავრობო გაზეთი „Türkiye“ წერს, რომ სომხეთმა, თითქოსდა, განათავსა სიუნიკში „10 ათასი ბოევიკი, მათ შორის ტერორისტები ქურთისტანის მუშათა პარტიიდან“. რით არ არის საბაბი, რომ თურქეთმა განახორციელოს „ანტიტერორისტული ოპერაცია“, რომელიც დასრულდება სომხეთის სიღრმეში 50-კილომეტრიანი ბუფერული ზონის შექმნით – ერდოღანის ცნობილი ნოუ-ჰაუ, რომელიც მან უკვე გამოცადა ერაყსა და სირიაში რუსეთის ჩაურევლობით?!
ესაუბრა ნატო ფოცხიშვილი
2024 წლის 18 მარტი
საქართველო, თბილისი